Wodospusty, bo to o nich mowa, to urządzenia służące do zbierania wody spływającej po powierzchni drogi i odprowadzania jej poza nią, do lasu. Wodospusty łączą w sobie dwie funkcje:

• antyerozyjne – ograniczając niszczenie nawierzchni drogi/ szlaku
• retencyjne – spowalniając spływ powierzchniowy i sprzyjając jak najdłuższemu zatrzymaniu wody w lesie

Nadleśnictwa budują je na drogach stokowych, szlakach zrywkowych i turystycznych, na obszarach górskich i wyżynnych, zazwyczaj tam, gdzie ich spadek podłużny przekracza 2%. Na ogół wykonuje się je z drewna lub kamienia.

Wodospustom towarzyszą czasem interesujące rozwiązania techniczne wspomagające magazynowanie wody, np. tzw. rozpraszacze, czyli małe płotki zbudowane z faszyny (gałązek wikliny). Stosuje się je na bardzo stromych stokach, gdzie woda z wodospustu spływa z dużą siłą. Rozpraszacz zapobiega wtedy wydrążeniu rynny erozyjnej i zwiększa ilość wody wsiąkającej w ściółkę. Czasami ich działanie zwielokrotnia się, stosując kilka rzędów takich płotków.

Inną uzupełniającą metodą jest kierowanie wody spływającej wodospustami do zagłębień terenu – naturalnych lub sztucznych, ulokowanych na zboczu obok szlaku lub drogi. Mogą to być kałuże ekologiczne, doły chłonne lub zbiorniki wodne zasilane wodą ze spływu powierzchniowego, sprzyjające magazynowaniu wody i jej przenikaniu w głąb gleby. 

Wodospusty oddziałują nie wielkością, a ilością i rozlokowaniem w terenie, przekładając się na spowalnianie i zmniejszenie intensywności spływu wody pochodzącej z opadów. Pomagają zatrzymać wodę jak najdłużej i jak najwyżej w zlewni – na tym etapie małe zabiegi mogą dać odczuwalny efekt. Jeśli duże masy wody spłyną na tereny niżej położone, ich zatrzymanie staje się dużo trudniejsze.

M.in. dlatego, w projekcie adaptacji lasów do zmian klimatu na terenach górskich (mała retencja i przeciwdziałanie erozji wodnej), liczymy wodospusty nie jako pojedyncze obiekty, tylko w grupach, jako zbiorcze zadania na pewnym obszarze. Jedynie w tym projekcie, do końca 2022 r., w Lasach Państwowych, powstanie ich kilka tysięcy.